Ostatnie 25 lat to szczęśliwy okres dla pogranicza Polski i Niemiec, a w pewnym sensie najjaśniejszy punkt w tysiącletniej historii stosunków polsko-niemieckich. Niezliczone programy wymiany uczniowskiej, partnerstwa miast, podróże studyjne, spotkania młodzieży, spotkania seniorów, rozmowy ze świadkami historii i projekty historyczne, seminaria interkulturowe i kursy językowe od początku 90. lat XX wieku to poza turystyką zakupową i migracją ekonomiczną najlepsza rzecz, jaka wydarzyła się w tym regionie przygranicznym, który znów obudził się do życia.
Przełom polityczny z 1989 roku, uznanie przez Bundestag granicy na Odrze i Nysie w 1990 roku i polsko-niemiecki traktat o dobrym sąsiedztwie z 1991 roku położyły podwaliny pod złote ćwierćwiecze nad Odrą. Już na początku 90. lat XX wieku po obydwóch stronach Odry powstał szereg inicjatyw obywatelskich, placówek edukacyjnych i stowarzyszeń organizujących wymianę i spotkania. Poniżej przedstawiamy Państwu wybór tych aktywności.
Autorka: Maria Schlüter
tłumaczenie: Arkadiusz Dziura
Grupa twórców filmowych udostępnia historie życia z regionu Odry w internecie. Ta metoda jest rozwinięta dla młodzieży, która prowadzi wywiady i produkuje wideoklipy.
Podczas zagranicznych podróży studyjnych i warsztatów sołtysi uczyli się, jak wspierać w swoich wioskach zaangażowanie społeczne młodzieży i osób starszych.
Młodzież opracowywała propozycje dla regionu granicznego uwzględniającego ich interesy i otrzymała przy tym wsparcie polityków. Po publicznej prezentacji młodzi ludzie urzeczywistniali te idee wraz z patronkami i patronami politycznymi.
Polska i niemiecka młodzież poddała testowi pomysły projektowe swoich nauczycielek i nauczycieli. Ich doświadczenia zostały włączone bezpośrednio w podręcznik Terra Transoderana.
Zachodnia Polska dla wielu mieszkanek i mieszkańców, nawet w czwartym pokoleniu, ciągle pozostaje nieznanym lądem. Projekt Terra Incognita przypomina historię niemiecką za Odrą: poprzez projekty edukacyjne, warsztaty fotograficzne w Chojnie i warsztaty dziennikarskie dla młodzieży.
Stare kino w Słubicach znalazło wielbicieli przede wszystkim wśród studentek i studentów Dwumiasta. Dyskusjami i festiwalami filmowymi zwrócili oni uwagę na historię kina i wartość kulturalną wyjątkowej w regionie elewacji w stylu Art-déco.
„Czyszczenie i spawanie – grillowanie i relaks“ tak stowarzyszenie Meetingpoint Music Messiaen w Görlitz reklamowało swoje obozy letnie. W warsztacie ślusarskim młodzież tworzyła dzieła sztuki poświęcone historii obozu, które stały się częścią składową miejsca pamięci.
Jak kształtować międzynarodowe spotkania młodzieży w sposób inkluzyjny? Tego edukatorki i edukatorzy młodzieży z całej Europy uczą się w Krzyżowej (Kreisau) na Dolnym Śląsku. Celem jest zapoznanie instytucji edukacyjnych z metodami inkluzyjnymi i budowa sieci specjalistów.
Studentki i studenci udają się śladami pielgrzymów jakubowych, aby ożywić ten spirytystyczny i turystyczny fenomen czasów nowożytnych w Brandenburgii i Ziemi Lubuskiej.
Pomysł był genialny, a realizacja wypełniona pasją: Kulturoznawcy wspierają ludzi przy poszukiwaniu śladów historii rodzin w Polsce. Indywidualna obecność podczas osobistych spotkań stanowiła też adekwatną odpowiedź na wątpliwy pomysł niemieckiego „Centrum Przeciwko Wypędzeniom“.
Dzieci z Münchebergu i Witnicy budują statek i wybierają się do Brukseli.
Inicjatorzy Dworca Europa postanowili „wsiąść do pociągu i wejść na scenę z osiągnięciami artystycznymi młodzieży niemieckiej, polskiej i czeskiej”. Gromadzą oni na warsztatach artystycznych młodzież z trójstyku granic Polski, Czech i Niemiec.
Podczas niekonwencjonalnych kursów tandemowych uczestniczące osoby po prostu na siebie trafiają. Wszystko jest opracowywane i rozstrzygane wspólnie. Powstają przy tym wieloletnie przyjaźnie.
Cykl wykładów nad Odrą przeistacza się w projekt spotkań z seniorami i dla seniorów. Dzięki wiernej publiczności i dobrej współpracy z uczelnią we Frankfurcie Polsko-Niemiecka Akademia Seniorów jest w dwumieście od 16 lat ważną instytucją.
Były dwór rodziny von Bismarck staje się miejscem zajmowania się przez Polaków i Niemców historią Pomorza Zachodniego (Zachodniopomorskie).
W utopijnym mieście Słubfurt od 2009 roku działa pierwszy dwunarodowy parlament. Od 2014 roku mamy u nas także osoby wnioskujące o azyl – z polsko-niemieckiego projektu kulturalnego wyrasta obecnie sieć międzynarodowa.
Niezliczone programy wymiany uczniowskiej, partnerstwa miast, podróże studyjne, spotkania młodzieży, spotkania seniorów, rozmowy ze świadkami historii i projekty historyczne, seminaria interkulturowe i kursy językowe to poza turystyką zakupową i migracją ekonomiczną najlepsze, co od początku lat 90. XX wieku wydarzyła się w tym regionie przygranicznym, który znów obudził się do życia. 17 wybranych projektów przedstawiamy w serii internetowej “Srebrne gody”. Publikacja dostępna jest także jako książka.
»» Silberhochzeit – Srebrne gody. 25 lat spotkań polsko-niemieckich
Pierwszy i jedyny transgraniczny organ prasowy w regionie nadodrzańskim ma prosty, lecz genialny pomysł: Serwis prasowy tłumaczy i publikuje aktualne wiadomości z drugiej strony granicy.