Dworzec Europa

Pociąg kursujący na trójstyku granic

Inicjatorzy Dworca Europa postanowili „wsiąść do pociągu i wejść na scenę z osiągnięciami artystycznymi młodzieży niemieckiej, polskiej i czeskiej”. Gromadzą oni na warsztatach artystycznych młodzież z trójstyku granic Polski, Czech i Niemiec.

Pociąg w 2002 roku kursuje na trójstyku granic Polski, Czech i Niemiec. Siedzi w nim 70 młodych ludzi z regionu, teamerzy i cały arsenał wyposażenia scenicznego. Cel: Przedstawić projekty, które w ostatnich miesiącach zostały stworzone podczas trójnarodowych warsztatów w Großhennersdorf, Niedamirowie i Lemberku. „Chcemy wysłać polityczny sygnał” – mówi Grzegorz Potoczak, kierownik projektu z polskiej strony, w roku końcowych negocjacji Polski i Czech dotyczących przystąpienia do UE. Już od 1993 roku partnerzy z Dolnego Śląska, Północnych Czech i Saksonii współpracują ze sobą, jednak „wyniki są niemal niezauważane poza salami seminariów i bezpośrednim otoczeniem”. Pytanie, jakie zadawali sobie inicjatorzy, brzmiało następująco: Jak możemy te wspaniałe rezultaty zaprezentować szerszej publiczności? „Chcieliśmy pokazać: To my, młodzi ludzie, którzy coś robią tutaj, na pograniczu” – mówi Frank Rischer, kierownik centrum spotkań w Groß Hennersdorf.

Pracy dydaktycznej trzech stowarzyszeń przyświecało następujące kredo: wszystko pochodzi od młodzieży, nic nie jest narzucane. W dużej grupie najpierw rozwijały się ich pomysły: dworzec jako miejsce, w którym spotykają się różne drogi życiowe i ludzie, którzy są w drodze i gromadzą doświadczenia. W filmie dokumentalnym „Bordercrosser” grupa filmowców przeprowadziła wywiady z ludźmi często przekraczającymi granice na temat wypędzenia, operowała kamerą, obrabiała dźwięk i montowała film. W oparciu o „Romeo i Julię” powstał spektakl teatralny „Romeo i Julia na dworcu”, zespół „Olga batikt T-Shirts” napisał do niego muzykę i grał na żywo podczas przedstawień. Możliwość zaprezentowania całości na dużej scenie dostarczyła młodzieży wiele dobrych emocji i stanowiła dodatkową motywację.

Projekt Dworzec Europa był produktem rozwoju, który nie był planowany od początku, powstał z pewnego rodzaju „ducha czasu” – wspomina Grzegorz Potoczak. Inicjatywa wówczas werbowała młodzież poprzez otwarte konkursy w szkołach. Z końcem lat 90. XX wieku powstała z tego stała grupa. Młodzi ludzie doświadczyli jeszcze systemu komunistycznego jako dzieci, w domu dużo się o tym rozmawiało. Granice w przeciwieństwie do dzisiejszych były „granicami rzeczywistymi”, trzeba było okazywać paszporty, każda wycieczka do partnerów w innym kraju była prawdziwą zagraniczną podróżą. Natomiast silna była potrzeba zmian, „normalnego życia w wolności”. Młodzież z małych wiosek i miast w regionie przygranicznym przyciągało coś jeszcze: Celem inicjatorów było spotkanie, rozmowa z obcym, z innym, środkiem do realizacji było zajmowanie się mediami i praca artystyczna: Możliwości pracy z techniką filmową, montaż filmu, obróbka dźwięku, fotografia i współpraca z artystkami i artystami oraz ekspertkami i ekspertami odnoszącymi sukcesy w swoich zawodach.

Uczestniczki i uczestnicy spotykają się ponownie w 2012 roku, wielu z nich nadal zajmuje się tym, czego nauczyli się podczas Dworca Europa. Dwoje uczestników tamtej edycji dzisiaj pracuje jako osoby prowadzące warsztaty w nowym projekcie edukacyjnym partnerów Lanterna futuri. „Podczas Dworca Europa dało się dostrzec, jak świetne wyniki i produktywna atmosfera powstają w trakcie pracy artystycznej” – opowiada Frank Rischer. Trzem stowarzyszeniom w ten sposób udaje się pozyskać instytucje wspierające i nadać swojej pracy charakter ciągły po znalezieniu 18 stałych szkół partnerskich. Podczas warsztatów muzycznych, teatralnych, filmowych i fotograficznych młodzież snuje dzisiaj pomysły na takie tematy, jak „Do kogo należy świat? Do nas, do obcych czy do wszystkich?”, „Europa – quo vadis” lub „Poznaj sam siebie”.

Granice co prawda łatwiej przekraczać i są mniej widoczne, jednak regionowi nie przyniosło to rozkwitu gospodarczego. Różnice ekonomiczne nie są tak odczuwalne jak wtedy, ale współpraca transgraniczna nadal jest słaba. Do dzisiaj to po części frustrujące doświadczenie „przycupnięcia w gnieździe na granicy”, jak mówi Grzegorz Potoczak, można przełamać „spoglądając na drugą stronę, jakie możliwości mamy razem”.

od 2000 do 2002 r. w Großhennersdorf (D), Lemberku (CZE), Niedamirowie (PL) Rozmowa z Grzegorzem Potoczakiem i Frankiem Rischerem Podmioty Stowarzyszenie Centrum Spotkań w Trójkącie, Dom Trzech Kultur Parada, Centrum Euroregionalne Lemberk (współpraca od 1993 r.) Wsparcie projektu Program UE INTERREG, Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (PNWM), Fundacja Roberta Boscha i inne Dzisiaj Projekt Lanterna futuri (od 2004 r.)

 

Informacje w sieci Dworzec Europa: www.xborder.de Lanterna Futuri: www.lanternafuturi.net Film dokumentalny „Bordercrosser“: www.youtube.com/watch

 

Wydawca publikacji:

 

Wsparcie finansowe: