Dec 212016
 

Odkrycie na nowo Dróg św. Jakuba na wschód i na zachód od Odry

Studentki i studenci udają się śladami pielgrzymów jakubowych, aby ożywić ten spirytystyczny i turystyczny fenomen czasów nowożytnych w Brandenburgii i Ziemi Lubuskiej.

Turystyka pielgrzymkowa przeżywa renesans od początku XXI wieku. W Brandenburgii i w zachodniej Polsce studentki i studenci badają historyczny przebieg Drogi Św. Jakuba.

Turystyka pielgrzymkowa przeżywa renesans od początku XXI wieku. W Brandenburgii i w zachodniej Polsce studentki i studenci badają historyczny przebieg Drogi Św. Jakuba.

W 2005 roku prof. dr dr Ulrich Knefelkamp rozpoczyna na Uniwersytecie Europejskim Viadrina pierwszy projekt seminaryjny “Drogi św. Jakuba na wschód i na zachód od Odry”. W tym momencie region nie był jeszcze przyłączony do europejskiej sieci współczesnych Dróg św. Jakuba. Celem seminarium jest odkrycie na nowo przebiegu historycznych Dróg św. Jakuba i ich reaktywacja w XXI. wieku. Studentki i studenci zbierają materiały w archiwach, bibliotekach i kościołach: Czy są przedstawienia świętego Jakuba albo w Polsce świętego Mikołaja, patrona podróżujących? Jak w dzisiejszych czasach można wytyczyć historyczny szlak i jak go znowu udostępnić? „Dokładnie tak jak badanie historyczne, ważna jest aktywna współpraca z ludźmi na miejscu“, mówi Magdalena Pietrzak, koordynatorka ds. przygotowania i reklamy w polskiej części: Odnaleźć lokalnych historyków, porozmawiać z gminą, administracją i przedstawicielami kościoła o tym, jak ma być wytyczona droga i jak zorganizować i sfinansować oznakowanie. „Na końcu, jeśli wszystko idzie dobrze, widać bezpośrednio wyniki wykonanej pracy naukowej“. To koncepcja na sukces wypracowana podczas praktycznego seminarium projektowego.

Uczestniczki i uczestnicy seminarium poświęconego Drodze Św. Jakuba przed Kościołem Mariackim we Frankfurcie nad Odrą z pielgrzymami z regionu.

Uczestniczki i uczestnicy seminarium poświęconego Drodze Św. Jakuba przed Kościołem Mariackim we Frankfurcie nad Odrą z pielgrzymami z regionu.

Różne zespoły były odpowiedzialne za zbadanie poszczególnych odcinków drogi w Brandenburgii i w województwie lubuskim. Szczególnie w obszarach przygranicznych studentki i studenci musieli dobrze ze sobą współpracować i wzajemnie wspierać się informacjami. Ponieważ „droga nie kończy się nad Odrą, obszary stanowiące historyczną podstawę dla prowadzonego badania, nie były niemieckie czy też polskie“ mówi Magdalena Pietrzak. Niełatwo było zainteresować administrację samorządową Drogą św. Jakuba. W Polsce Drogi św. Jakuba i turystyka duchowa w Polsce nie były jeszcze tak znane jak w Niemczech. W kraju o silnych tradycjach katolickich to kościół organizuje ruch pielgrzymkowy, najczęściej do celów znajdujących się w Polsce, jak do Częstochowy lub Lichenia Starego. Tymczasem turystyka pielgrzymkowa na Drodze Św. Jakuba także tam stała się modna: polskie gminy są coraz bardziej zainteresowane wynikami projektu.

Drogowskaz Drogi Św. Jakuba w Słubicach (zdjęcie: Maria Schlüter)

Drogowskaz Drogi Św. Jakuba w Słubicach (zdjęcie: Maria Schlüter)

Przewodnik pielgrzyma dla dwóch odcinków szlaku w Brandenburgii, z Frankfurtu nad Odrą do Bernau pod Berlinem oraz do Erkner, pojawił się w 2008 roku. Obydwa te odcinki oraz kolejny, z Berlina do Lipska, są już na całym przebiegu wyposażone w europejskie znaki przedstawiające stylizowaną żółtą muszlę na niebieskim tle. Również w województwie lubuskim Drogi św. Jakuba są od 2010 roku w większości oznakowane. W roku 2015 stowarzyszenie Przyjaciele Dróg św. Jakuba w Polsce wydało dla tego odcinka dróg polski przewodnik pielgrzyma. Jest to wynik badań przeprowadzonych przez Magdalenę Pietrzak i jej studentki i studentów podczas seminarium projektowego.

Ślady szlaku pielgrzymkowego znajdują się w kościołach Św. Jakuba po obydwu stronach Odry, jak tutaj w Ośnie Lubuskim (Drossen) (zdjęcie: Magdalena Pietrzak)

Ślady szlaku pielgrzymkowego znajdują się w kościołach Św. Jakuba po obydwu stronach Odry, jak tutaj w Ośnie Lubuskim (Drossen) (zdjęcie: Magdalena Pietrzak)

W 2011 roku studentki i studenci wspólnie z osobami zainteresowanymi z regionu założyli stowarzyszenie  Towarzystwo Świętego Jakuba Brandenburgia-Region Odry. Nadal prowadzili badania tych historycznych szlaków, organizowali oznakowanie i włączali w działania aktorów regionalnych. „Chcielibyśmy nadal pracować w układzie polsko-niemieckim i poszerzać kooperacje. Do tego jednak potrzebujemy środków finansowych i wsparcia ze strony osób polskojęzycznych“, mówi Katharina Maak, koordynatorka projektu z okresu początku seminariów a dzisiaj skarbniczka stowarzyszenia. Największą przeszkodą jest bariera językowa: Stowarzyszenie potrzebowałoby kogoś, kto nawiąże kontakty po polskiej stronie.

„Wraz z założeniem stowarzyszenia udało się dokonać transferu projektu uniwersyteckiego do społeczeństwa obywatelskiego w formie inicjatywy obywatelskiej“ cieszy się profesor Knefelkamp. Jest on przekonany: Zajmowanie się historią średniowieczną otwiera oczy na „region Odry jako europejski region kulturowy“. W 2016 roku na Uniwersytecie Europejskim Viadrina została zamknięta katedra historii średniowiecznej. Wyniki pracy Ulricha Knefelkampa i jego studentek i studentów zachowają się: Ponowne ożywienie Dróg św. Jakuba i włączenie ich do sieci szlaków europejskich jako celu turystycznego dla słabego strukturalnie regionu po obydwóch stronach Odry.

od 2005 do 2011 r. w Brandenburgii i województwie lubuskim
Rozmowa z Magdaleną Pietrzak, dr Kathariną Maak i prof. dr dr Ulrichem Knefelkampem
Podmioty Uniwersytet Europejski Viadrina
Wsparcie projektu Projekt w programie INTERREG „Granica i przekraczanie granic“, zarządzanie regionalne
Dzisiaj Towarzystwo Świętego Jakuba Brandenburgia-Region Odry (od 2011 r.)

 

Informacje w sieci
Towarzystwo Świętego Jakuba Brandenburgia-Region Odry: www.brandenburger-jakobswege.de
Informacje na temat polskiego przewodnika dla pielgrzymów: www.camino.net.pl/przewodniki/lubuska-droga-sw-jakuba-przewodnik-pielgrzyma po niemiecku: www.camino.net.pl/lubuska/kurzbeschreibung-in-deutsch

 

Wydawca publikacji:

logo_grau_k75-eu-zentrum_gross logo-instytut-cmyk

 

Wsparcie finansowe:

logo_erasmus_plus

 

Print Friendly, PDF & Email