Konwersacje polsko-niemieckie w Bad Muskau
Podczas niekonwencjonalnych kursów tandemowych uczestniczące osoby po prostu na siebie trafiają. Wszystko jest opracowywane i rozstrzygane wspólnie. Powstają przy tym wieloletnie przyjaźnie.
Wojtkowi Staniewskiemu podczas pracy w Bad Muskau nie daje spokoju to, że Polacy i Niemcy stoją przed sobą „jak bezkształtna masa kupujących i sprzedających”, nie rozumiejąc się nawzajem. Zadaje sobie pytanie, jak między tymi ludźmi „można by pobudzić prawdziwe procesy grupowe”. Na spotkaniach przygotowywanych przez tego pedagoga pięć par tworzących tandemy zasiada w przytulnej niewielkiej kuchni do rozmów przy kawie. „Przy niewielkim wsparciu prędzej czy później powstaje komunikacja jako konsekwencja sympatii i empatii” – mówi Staniewski. Uczestniczące osoby mogą rozmawiać ze swoim partnerem we wszystkich językach, jakie znają. Jeśli porozumienie się jest niemożliwe, to można dopytać o pojedyncze słowa parę siedzącą po sąsiedzku. Ważne jest tylko to, żeby wejść w rozmowę: „Dozwolone jest wszystko, co prowadzi do tego, że druga osoba cię zrozumie” – mówi uczestnik, a zarazem organizator, Christoph Schneider. Wszystko zgodnie z metodą anything-goes. Nawet jeśli wynik na początku może przypominać „niezrozumiałą gadaninę na polskim bazarze”, to jest to środek służący do tego, aby „szybko wdrożyć się w żywy język mówiony”.
Placówka kształceniowa Turmvilla Bad Muskau zaoferowała ramy instytucjonalne do prowadzenia kursów. Na fali pozytywnych nastrojów z okresu przełomu politycznego w sylwestra w 1990 roku odbyło się tam pierwsze polsko-niemieckie spotkanie młodzieży: koncert z udziałem polskich i niemieckich zespołów. Nowo powstała Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (PNWM) od 1991 roku wspierała najpierw przede wszystkim spotkania młodzieży w Turmvilla. Koncepcja „samorozwoju” z Muskau była realizowana również w kursach tandemowych: O tym, jakie tematy mają być poruszane, co chcą razem zrobić, osoby uczestniczące decydowały samodzielnie. W tej otwartej formie trzy grupy spotykały się ze sobą przez wiele lat. Gdy zakończył się angaż Staniewskiego, osoby uczestniczące wcześniej w kursach przejęły koordynację nad nimi. Christoph Schneider, który w 2007 roku trafił do Turmvilla, najpierw uczestniczył w kursie językowym, a potem koordynował spotkania. Gdy zgłaszało się wiele nowych zainteresowanych osób, utworzyła się samodzielna grupa: Ludzie mieli się najpierw poznać i ustalić, kto z kim dzieli jakieś zainteresowania.
Od kursów tandemowych wiele się zaczęło. „Nie było żadnych ograniczeń w górę” – mówi Christoph Schneider: Grupy, które wymieniały się wiedzą z zakresu historii regionalnej bądź polityki lokalnej – ważne było także wspólne gotowanie i jedzenie – rodziny wyjeżdżały razem na urlop i się wspierały, powstawały przyjaźnie i partnerstwa. Sukces kursów wiązał się z tym, że w ich wyniku „powstawały wspólnoty między osobami żyjącymi przy granicy” – uważa Anett Quint.
Do dzisiaj istnieją prywatne inicjatywy powstałe na bazie kursów tandemowych. Gdy w 2012 roku Turmvilla kończy swoją rolę koordynatora, uczestniczące osoby na zakończenie projektu wybierają się na wycieczkę do Lwowa. Od tego czasu na własną rękę spotykają się dwie stałe grupy liczące około 10 osób: w domu, w Parku Mużakowskim lub w domu kultury w Łęknicy. Zapraszają do siebie tłumaczy jako osoby wspierające, jeśli chcą dobrze zrozumieć niuanse językowe. Przyjaźnie i intensywne spotkania są możliwe nawet wtedy, gdy osoby uczestniczące nie opanowały doskonale języka sąsiadów.
Z „paczki młodych ludzi, którzy chcą coś zrobić w regionie” i znają się z kursów tandemowych, w 2015 roku powstaje stowarzyszenie MusKnica, opowiada Christoph Schneider. Dwa kursy co prawda odrzucają stowarzyszenie jako podmiot prowadzący dla swoich spotkań, jednak „jest to bardzo dobry znak, ponieważ widzimy, że nasza praca mająca na celu usamodzielnienie, przynosi owoce”. Stowarzyszenie planuje wystawę pokazującą stare i nowe zdjęcia byłych uczestników i ich rodzinne historie z nieodległego Trzebielu.
Od 2003 do 2016 roku w Bad Muskau i Łęknicy Rozmowa z Anett Quint i Christophem Schneiderem Podmiot Turmvilla Bad Muskau e.V. (od 1990 do 2012 r.) Wsparcie projektu Program UE INTERREG „Współpraca transgraniczna Dolny Śląsk-Saksonia” i inne Dzisiaj MusKnica e.V. (od 2015 r.) |
Informacje w sieci MusKnica e.V.: musknica@gmail.com, www.lr-online.de/regionen/weisswasser/Geschichten-sollen-Bruecken-bauen |
Wydawca publikacji:
Wsparcie finansowe: