Am Ort des ehemaligen “Arbeitserziehungslagers” erinnert heute ein Denkmal an die Opfer
Tzw. wychowawczy obóz pracy Schwetig
Miejsce pamięci czy miejsce zapomniane?
Warsztaty odbywają się w Świecku – byłym Schwetig. Wioska ta leży w bezpośrednim sąsiedztwie dzisiejszej granicy polsko-niemieckiej i autostrady Berlin – Poznań. Uczestnicy zajmują się historią tzw. wychowawczego obozu pracy, który znajdował się w tym miejscu, na skraju wsi, w okresie od października 1940 do początku 1945 roku. Byli w nim internowani pracownicy przymusowi z całej Europy, którzy m.in. pracowali przy budowie autorstrady z Berlina do Poznania. Setki z nich zmarło z wycieńczenia, w następstwie chorób lub złego traktowania.
Dzisiaj w Świecku na terenie byłego obozu znajdują się pomnik i dwie tablice upamiętniające, które przypominają, że na tym miejscu znajdował się karny obóz pracy (w wersji polskiej), albo karny obóz koncentracyjny (w wersji niemieckiej). Różnica w wyborze słów wskazuje na to, że obóz ten jest różnie oceniany w polskiej i niemieckiej pamięci oraz na to, że tego typu obozy (AEL) nie zostały jeszcze dostatecznie zbadane w ramach badań nad narodowym socjalizmem. Przekłada się to na daleko idącą nieobecność tego miejsca w niemieckiej literaturze naukowej. Po polskiej stronie dostępne są publikacje sprzed wielu lat.
Podstawowym celem warsztatów nie jest przekazanie wiedzy o wszystkich wydarzeniach w obozie. Jest on przygotowany dla zainteresowanych osób, które bez większego przygotowania merytorycznego chcą poznać to miejsce. Dzięki przygotowanym kartom z zadaniami, materiałom i wskazówkom zachęca się do poczynienia własnych obserwacji na miejscu. Celem jest konfrontacja zdobytej dzięki lekturze materiałów wiedzy o przeszłości z wrażeniami aktualnej sytuacji na miejscu. Unaocznia się w ten sposób, jak wiedzy o obozie zostaje zapomniana, od kiedy sprawcy i świadkowie po przesunięciu granic Polski w 1945 roku na zachód, nie pozostali w tym miejscu. Dzisiejsza sytuacja w Świecku wymaga od uczestników krytycznego przyjrzenia się lokalnym i regionalnym formom pamięci o drugiej wojnie światowej.
Materiały na download
Opis metody
metoda – obóz Schwetig
zadania i pytania dla grup
grupa 1: grupa 1 – obóz Schwetig
grupa 2: grupa 2 – obóz Schwetig
grupa 3: grupa 3 – obóz Schwetig
dodatkowe materiały
dla grupy 1: material dla grupy 1 – obóz Schwetig
dla grupy 2: material dla grupy 2 – obóz Schwetig
Autorki materiałów
Anne Rothärmel
Po maturze w Badenii-Witenbergii Anne Rothärmel była przez rok wolontariuszką w Centrum im. Anny Frank w Berlinie, z którym do dziś współpracuje. O semestru letniego 2008 roku studiuje kulturoznawstwo (Historia Kultury i Nauki Społeczne) na Europejskim Uniwersytecie Viadrina. Tam zaczęła uczyć się języka polskiego i spędziła jeden semestr w Łódzi.
Maria Albers
Studia B.A. z zakresu Europejskiej Historii Kultury (Historia Sztuki i Literaturoznawstwo Angielskie) studiowała Maria Albers na Uniwersytecie w Augsburgu oraz w Walencji. W semestrze zimowym 2010/11 rozpoczęła studia M.A. w zakresie Kultury i Historii Europy Środkowej na Europejskim Uniwersytecie Viadrina, gdzie pracuje jako pomocnik naukowy na katedrze Historii Europy Wschodniej.
